CEDİD ATLAS KÜLTÜR HAYATINA KAZANDIRILDI!
25 Kasım 2021
İslam Dünyasının basılı ilk atlası olarak 1803 yılında Üsküdar Matbaası’nda basılan ve orijinal bir nüshası da Üsküdar Belediyesi’nde bulunan Cedid Atlas tıpkı basımı yapılarak bilim ve kültür dünyasının hizmetine sunuldu.
Cedid Atlas (veya Atlas-ı Cedid), Türklerde ve İslam ülkelerinde Batı kartografik teknikleri ve coğrafi araştırmalarına dayanılarak yayınlanan ilk atlastır, 1803 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul’da basılarak yayınlanmıştır.
Atlasın bir serlevha niteliğinde olan kitap başlığındaki tam adı Cedid Atlas Tercümesi olup, Türkiye haricindeki ülke kütüphanelerinde bu isimle kayıt altına alınmıştır.
Cedid Atlas (mavi-siyah) renkli bir gökyüzü ve burçlar haritası ile dünyanın değişik bölgelerini gösteren ve elle renklendirmiş 24 bakır gravür harita içermektedir. Gökyüzü haritası ve diğer haritalar en az (53 cm x 72 cm) ebadında olup, haritaların tamamı William Faden’ın General Atlas’ından uyarlanmıştır.
Atlasta haritalardan önce Mahmud Raif Efendi tarafından yazılmış ve coğrafyanın faydalarını anlatan (1+79) sayfa uzunluğunda “Ucalet-ül Coğrafiye” adlı bir çalışma ve bir de kapak sayfası (serlevha) bulunmaktadır. Mahmud Raif Efendi’nin yazdığı “Ucalet-ül Coğrafiye” adlı çalışma 1804 yılında basılmış ve atlasın başına eklenerek beraberce ciltlenmiştir.
Eksiksiz bir nüshası da Üsküdar Belediyesi’nde bulunan ve İstanbul Boğazı Belediyeler Birliği tarafından yapılan titiz çalışmalar sonucunda tıpkı basımı yapılan Cedid Atlas Milli Kütüphane başta olmak üzere önemli kütüphaneler ve kültür kurumları ile paylaşıldı.
Tarihte Üsküdar Matbaası’nın bulunduğu Selimiye semtini bir kültür havzası haline getirme yolunda önemli adımlar atan Üsküdar Belediyesi tarafından tarihi Selimiye Hamamı’nın ihyası ile vücud bulan Nevmekân Selimiye’nin açılışını gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a Üsküdar Belediye Başkanı ve Birlik Başkanı Hilmi Türkmen tarafından Cedid Atlas takdim edildi.
200 yılı aşkın sürenin ardından hayat bulan Cedid Atlas basında ve kültür sanat dünyasında yoğun ilgi ile karşılandı.